ورود و خروج ممنوع

در یک زندان با خلافکارانی متفاوت، آخوندی سخت‌گیر به نام حاج یونس دقتی، مسئول فرهنگی می‌شود تا خلاف‌کاران را به راه راست هدایت کند. حاج یونس قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارد و بسیار قاطع رفتار می‌کند. از نظر او هر تفریحی اشکال دارد و زندانیان فقط باید به عبادت خدا مشغول شوند وگرنه خسران می‌بینند. او ضمانت یکی از زندانیان به نام خسرو را می‌کند تا به مادر مریض‌اش سر بزند و برگردد. اما خسرو به سعید که پای چوبه اعدام است کمک می‌کند تا از زندان بگریزد و از کشور خارج شوند. به دلیل این ضمانت، حاج یونس به زندان می‌افتد و ماجرا آغاز می‌شود. حاج یونس که در دوران مسئولیت، زندانیان را اذیت کرده، حالا توسط زندانیان مورد تمسخر و اذیت قرار می‌گیرد تا جایی که با آن‌ها درگیر شده و به انفرادی می‌رود. با انفرادی رفتن حاجی، برای زندانیان روشن می‌شود که او هزینه آزادی سه نفر از زندانیان را فراهم کرده و به خاطر ضمانت خسرو به زندان افتاده است. آن‌ها می‌فهمند که حاج یونس مرد خیرخواهی‌ست و منظور بدی از سخت‌گیری‌هایش نداشته است. همچنین حاجی درمیابد که افراط در هیچ امری صحیح نیست.

• چرا کارهای حاج یونس برای زندانیان ناراحت‌کننده بود؟ حاج یونس به چه دلیل به زندان افتاد؟ چرا بعد از زندانی‌شدن حاجی، زندانیان با او رفتار بدی داشتند؟ خسرو و سعید چگونه سر از مسجد در آوردند و حضور آن‌ها در مراسم اعتکاف، چه تاثیری بر زندگی‌شان داشت؟ چرا با اینکه حاج یونس و روحانی جوان مسجد، هر دو معمم بودند، تاثیرات متفاوتی بر روی زندگی سعید داشتند؟ تصمیم سعید در نهایت چه بود؟ حاج یونس در نهایت چه تغییری کرد؟ خلاصه: تفاوت حاج یونس و روحانی مسجد در چه بود؟ کدام یک باعث تحول سعید شدند؟

داستان «ورود و خروج ممنوع» در یک زندان رخ می‌دهد. زندانیانی که هرکدام خطایی مرتکب شده‌اند، در کنار هم قرار گرفته‌اند و با حضور روحانی سخت‌گیر، عرصه بر آن‌ها تنگ می‌شود. در فضای این زندان، شوخی‌هایی کنایه‌آمیز، رقص و بازخوانی ترانه‌های غیرمجاز، نمایش تصاویر خوانندگان زن و بدرفتاری و تحقیر با زندانیان وجود دارد که تماشای آن در جمع خانوادگی، به صلاح دید والدین بستگی دارد. در این فیلم، روحانی سخت‌گیری وجود دارد که از قوانین الهی جلوتر زده، با سخت و خشک نشان دادن دین، زندانیان را با نیت نزدیکی به خدا و رحمت‌اش، از خداوند دور کرده است. او سبیل زندانیان را می‌تراشد و ساز دهنی یادگاری یک زندانی مسن را می‌شکند. وقتی این روحانی به خاطر ضمانت شخص دیگری به زندان می‌افتد، یک زندانی دیگر از زندان فرار کرده و تا جورشدن شرایط خروج‌اش از کشور، در مسجدی اقامت می‌کند. این زندانی با مشاهده رفتار خوب روحانی مسجد و حرف‌های دلی او، متحول شده و درست زمانی که می‌تواند از کشور خارج شود، برمی‌گردد و به کودکی تصادفی کمک می‌کند. روحانی زندانی نیز که سال‌ها مردم را موعظه می‌کرده، حالا در زندان با حرف‌های خودش روبه‌رو می‌شود و مورد امتحان الهی قرار می‌گیرند. هر دو نفر در بیرون و درون زندان، به خداوند و رحمت‌اش پی می‌برند و تحولی عمیق در آن‌ها شکل می‌گیرد. داستان این اثر، مصداق بارز ضرب المثل «به عمل کار برآید به سخن‌دانی نیست» است. انسان باید با عمل خود، خوبی یا بدی یک کار را تایید یا رد کند و با صرفا صحبت‌کردن، نمی‌توان تاثیری بر روی دیگران گذاشت. این نکته، تلنگری برای والدین است که اگر می‌خواهند، ارزش‌ها و صفات پسندیده، در فرزندانشان نهادینه شود، باید اول آن‌ها را در وجود خود پرورش داده و در رفتارشان بروز دهند تا با گذشت زمان، بر جان فرزندشان بنشیند.