قصر شیشه‌ای

فیلم سینمایی «قصر‌ شیشه‌ای» تولید سال 2017 آمریکا، براساس رمانی به همین نام نوشته‌ی ژانت والس است. این فیلم داستان زندگی واقعی یک خانواده‌ی شش‌نفره‌ی آمریکایی است. پدر خانواده مردی دائم‌الخمر است که شغل ثابتی ندارد. مادر خانواده نقاش است و بیشتر از مراقبت از فرزندانش، به فکر نقاشی‌کردن است. بچه‌ها با فقر، بی‌خانمانی و حوادث گوناگونی که به دلیلی بی‌توجهی پدر و مادرشان رخ می‌دهد مواجه می‌شوند. با تمام این تفاصیل، پدر با فرزندانش مهربان است؛ به خلاقیت آن‌ها بها می‌دهد و با بازی‌های مختلف سعی می‌کند خاطرات خوبی در ذهن آن‌ها به جای بگذارد. این روند تا نوجوانی بچه‌ها ادامه دارد، اما در این سن بچه‌ها به این نتیجه می‌رسند که والدینشان قادر به مراقبت از آن‌ها نیستند و باید از خانه بروند. ژانت، برادر و خواهرانش برای رسیدن به این هدف تلاش فراوانی انجام می‌دهند و با انجام کارهای مختلف، پول پس‌انداز می‌کنند. سرانجام همه‌ی آن‌ها موفق می‌شوند از خانه بروند و انسان‌های موفقی بشوند. فیلم مدام در رفت‌و‌آمد بین زمان حال و گذشته است. ژانت، دختر خانواده که حالا نویسنده‌ی روزنامه است، قصد ازدواج دارد، اما رفتارهای پدرش او را آزار می‌دهد و باعث شرمندگی او نزد نامزدش می‌شود. شب نامزدی ژانت، بین او و پدر و مادرش دعوای مفصلی صورت می‌گیرد و ژانت با آن‌ها قطع رابطه می‌کند. پس از مدتی ژانت متوجه می‌شود پدرش در بستر مرگ است. خانواده از او می‌خواهند به دیدار پدرش برود، اما او نمی‌پذیرد. سرانجام ژانت پس از کلنجاررفتن بسیار با خودش و یادآوری خاطرات خوش گذشته، به دیدار پدر می‌رود. پدر پس از مدتی از دنیا می‌رود و فیلم با نمایش دورهمی خانواده چند سال پس از مرگ پدر و یادآوری خاطرات شیرینی که پدر در کودکی آن‌ها خلق کرده بود پایان می‌یابد.

• چگونه می‌توان با گفت‌وگو، اختلافات را حل کرد؟ اگر در موقعیت مشابهی بودی، می‌توانستی خودت را از محیط ناسالم نجات دهی؟ والدین نسبت به فرزندان چه وظایف، حقوق و تکالیفی دارند؟ فرزندان چه تکالیفی نسبت به والدین دارند؟ آیا اعتیاد فقط به خودِ فرد مبتلا آسیب می‌زند یا زندگی اطرافیانش را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ خلاصه: در این فیلم، دامنه‌ی گسترده‌ی مسائل مربوط به ارتباط والدین و فرزندان، چالش‌های جدایی فرزندان از خانواده، فاصله‌ی بین سرخوشی و بیخیالی و ندانم‌کاری، امکان تبادلِ‌نظر و گفت‌وگوی مؤثر در این خصوص را با فرزندتان مهیا می‌کند.

فیلم به‌خوبی آسیب‌هایی را که اعتیاد به زندگی فرد و اعضای خانواده‌اش وارد می‌کند بیان می‌کند. بخشی از فیلم که فرزندان خانواده به‌دنبال فرصتی برای فرار از خانه هستند، ممکن است ذهن نوجوان مخاطب فیلم را درگیر کند. لذا لازم است که والدین برای تشریح مرز میان اختلافات معمولی والدین و نوجوانان و شرایط طاقت‌فرسای چنین خانواده‌هایی که منجر به جدایی فرزندان از خانواده می‌شود، با فرزندانشان صحبت کنند. زیرا چنانچه این مرز در ذهن نوجوان ایجاد نشود، ممکن است بُروز هر چالشی در خانواده او را به فکر فرار بیندازد. لازم است نوجوانان به کمک راهنمایی‌های والدین به این نتیجه برسند که جدایی از والدین هرچند پذیرفته نیست، ولی به دلیل نابه‌هنجاربودن وضعیت این خانواده موردتأیید است. البته شرایط فرهنگی اجتماعی کشور ما نیز باید موردتوجه قرار گیرد. لازم است بدانید سکانسی در این فیلم وجود دارد که آزار جنسی برادر ژانت توسط مادربزرگ به نمایش درمی‌آید که با هوشیاری ژانت ناکام می‌ماند. این امر در ذهن ژانت شائبه‌ی اینکه پدرش نیز در کودکی مورد آزار قرار گرفته را ایجاد می‌کند، هرچند شواهدی درباره‌ی صحت این ماجرا وجود ندارد.  خلاصه: آسیب‌های اعتیاد و مسئولیت‌ناپذیری اعضای خانواده از مواردی است که در این فیلم سینمایی به آن‌ها پرداخته شده است.