بی‌خوابی

«کارگاه دورمر» به همراه همکارش، «هاپ اکهارت»، از لس‌آنجلس به شهر کوچک ماهی‌گیری «نایتموت» در «آلاسکا» می‌روند تا پرونده‌ی قتل دختری هفده‌ساله به نام «کی‌کانل» را بررسی کنند. «الی‌بور»، کارگاه جوان محلی که از طرفداران دورمر است، به استقبال آن‌ها مي‌رود. دورمر متوجه می‌شود همکارش، هاپ، می‌خواهد در ازای مصونیت، از طریق سازمان بازرسی علیه دورمر شهادت دهد؛ زیرا در پرونده‌های قبلیِ او موارد مشکوکی دیده شده است. دورمر به او مي‌گوید درصورت شهادت هاپ، ممکن است جنایتکارانی که با شواهد مشکوک دستگیر شده بودند، بعد از بازگشایی پرونده‌ها، آزاد شوند. دورمر قاتل کانل را به محل جنایت می‌کشاند؛ اما او در مه فرار می‌کند و به پای یکی از افسران پلیس شلیک می‌کند. دورمر نیز در مه فردی را می‌بیند و با سلاح پشتیبان خود، به او شلیک می‌کند؛ اما بعد که نزدیک آن فرد می‌شود، متوجه می‌شود به همکارش هاپ شلیک کرده است. دورمر قتل را به گردن قاتلِ کانل می‌اندازد. طی چندروز آینده دورمر گرفتار بی‌خوابی می‌شود که ناشی از عذاب وجدان بابت قتل هاپ و همچنین روشنایی دائمی شهر نایتموت در تابستان است. دورمر از قاتل کی‌کانل تماس‌هایی دریافت می‌کند و متوجه می‌شود او از چگونگی قتل هاپ مطلع است. پلیس بعد از تحقیقات متوجه علاقه‌ی کی‌کانل به نویسنده‌ی داستان‌های پلیسی، «والتر فینچ»، می‌شود. دورمر به آپارتمان فینچ می‌رود و فینچ متوجه حضورش می‌شود و فرار می‌کند. فینچ با دورمر قرار ملاقاتی را در کشتی ترتیب می‌دهد. او به دورمر می‌گوید در ازای مقصر جلوه‌دادن دوست‌پسر کانل، «رندی»، که در گذشته کانل را کتک می‌زده است، درباره‌ی قتل هاپ سکوت می‌کند. فینچ این مکالمات را بدون اطلاع دورمر ضبط می‌کند. در پایان فیلم دورمر با وجود دو‌دل‌شدن درباره‌ی لودادنِ فینچ یا مقصر جلوه‌دادنِ رندی، تصمیم می‌گیرد فینچ را دستگیر کند. فینچ با دورمر درگیر می‌شود. فینچ می‌میرد و دورمر هم زخمی می‌شود. در همین حین، الی‌بور متوجه علت اصلی مرگ هاپ می‌شود. او درحالی‌که تلاش می‌کند دورمر را نجات دهد، به دورمر می‌گوید لازم نیست کسی متوجه قضیه هاپ بشود؛ اما دورمر درحالی‌که به‌خاطر خون‌ریزی و بی‌خوابی طولانی درحال بی‌هوش‌شدن است، به بور توصیه می‌کند کارش را درست انجام بدهد و از هوش می‌رود.

• به‌نظرت هدف دورمر، (دستگیری مجرمان) تدارک‌دیدنِ شواهد دروغین برای مجرمان را توجیه می‌کرد؟ چرا در پایان دورمر از الی‌بور خواست کارش را درست انجام دهد و شواهد قتلی را که دورمر مرتکب شده بود، از بین نبرد؟ به‌نظرت علت اصلی بی‌خوابی دورمر چی بود؟ خلاصه: به‌نظرت هدف، وسیله را توجیه می‌کند؟ چرا؟

لازم است والدین بدانند با وجود مشهوربودن فیلم‌های کریستوفر نولان به پیچیدگی، فیلم سینمایی «بی‌خوابی» با وجود اینکه در ژانر معمایی قرار می‌گیرد، از پیچیدگی‌های کمتری در سیر داستانی برخوردار است. در نسخه‌ی اصلی این فیلم نا‌سزا‌هایی جنسی ردوبدل می‌شود؛ اما در لینک مورد اعتماد کدومو این صحنه‌ها‌ حذف شده است. از خیانت دوست‌پسر مقتول (رندی) به کی‌کانل صحبت می‌شود. کی‌کانل که دختر نوجوانی است، با نویسنده‌ی بزرگسال و معروفی (قاتل کانل) رابطه‌ی عاطفی داشته است. خشونت در صحنه‌های معدودی از فیلم وجود دارد؛ اما همان هم صحنه‌های پر‌رنگی را دربرمی‌گیرد؛ مانند نمایش جسد دختری که توسط نویسنده‌ی مورد اعتمادش کشته شده است، تیراندازی، خون‌ریزی، کتک‌زدن، درگیرشدن بدون دلیل و... . با فرزندان نو‌جوان خود درباره‌ی چالش اخلاقی‌ای که در فیلم مطرح می‌شود (توجیه‌کردن وسیله‌ای مانند تدارک شواهد دروغین‌ برای رسیدن به هدفی نیک؛ مانند دستگیری مجرمان) صحبت کنید. سعی کنید فضای گفت‌وگو را برای فرزندان خود فراهم کنید، نتیجه‌گیری را به فرزندان خود بسپارید و استقلال آن‌ها را در ابراز نظر و عقایدشان حفظ کنید و خودتان در نقش راهنمای بحث، با آن‌ها به گفت‌وگو بپردازید.

همانند فیلم قبلی او به نام مِمِنتو، این تریلرِ متفکرانه از کریستوفر نولان، کارگردان، دارای دوگانگی‌ها و تضادهای بسیاری است و شخصیت اصلی آن دچار اختلال است. ما نمی‌توانیم همیشه به آنچه از دید دورمر می‌بینیم اعتماد کنیم، و دورمر هم نمی‌تواند. نولان از همه چیز استفاده می‌کند — چشم‌اندازهای یخی وسیع، گیجیِ آفتاب همیشگی، مه‌ای که اولین نگاهشان به قاتل را در بر می‌گیرد، نام‌ها (دورمر در زبان فرانسوی به معنای «خواب» است، الی بور کارآگاهی است که تعهدش آزاردهنده‌ای مداوم است). کم‌خوابی دورمر هم او را از هم می‌پاشد و هم می‌سازد. او وارد حالتی سورئال می‌شود که هم می‌تواند و هم نمی‌تواند به قضاوتش اعتماد کند.آل پاچینو، هیلاری سوانک، جنیفر کانون و مورا تییرنی در نقش صاحب هتل، همگی عالی هستند. ضعیف‌ترین بخش فیلم، رابین ویلیامز در نقش قاتل است که به خوبی پرداخته نشده است.